THIÊN
53: LUẬN THỐNG
Hoàng
Đế hỏi Thiếu Du: "Sự cường hay nhược
của cân và cốt, sự cứng mềm của cơ
nhục, sự dày mỏng của b́ phu, sự kín đáo
và thưa rỗng của tấu lư (trong thân thể
của con người), tất cả đều không đồng
nhau, như vậy đối với sự cảm nhận
và vấn đề đau nhức đối với
việc châm bằng đá và mồi ngải cứu sẽ
thế nào ?[1] Sự dày và mỏng, cứng và mềm
của Trường Vị cũng không đồng nhau, như
vậy đối với sự chịu đựng về
tác dụng của độc dược sẽ thế nào
? Ta mong được nghe về tất cả những
thắc mắc nói trên”[2].
Thiếu
Du đáp: “Có 1 số người, xương của
họ cứng, gân của họ mềm, thịt của
họ mềm mại, b́ phu dày, họ có thể chịu
được sự đau nhức, và do đó, họ cũng
có thể chịu đựng được sự
thống cảm do châm và cứu gây nên”[3].
Hoàng
Đế hỏi: "Làm thế nào có thể biết
được số người nào đó chịu đựng
được sự thống cảm do cứu đốt
gây ra ?”[4].
Thiếu
Du đáp: “Nếu có người thân thể cường
tráng, thêm vào đó, họ có b́ phu mầu đen, xương
cốt rắn đẹp, họ có thể chịu
được sự thống cảm của sự cứu
đốt”[5].
Hoàng
Đế hỏi: "Làm thế nào có thể biết
được số người nào đó không chịu
đựng được sự thống cảm do châm thích
gây ra ?”[6].
Thiếu
Du đáp: “Người nào cơ nhục rắn chắc mà
b́ phu mỏng, đa số họ không chịu đựng
được sự thống cảm của sự châm thích,
do đó đối với sự thống cảm của
việc cứu đốt, họ cũng không chịu
được”[7].
Hoàng
Đế hỏi: "Có những người đồng
thời bị bệnh, nhưng có người th́ dễ
khỏi, có người lại khó khỏi, nguyên nhân nào
khiến như thế ?”[8].
Thiếu
Du đáp: “Nếu có những người đồng
thời bị bệnh, người nào thân thể thường
bị nhiệt th́ chóng khỏi, c̣n người nào thân
thể thường bị hàn th́ khó (và lâu) khỏi”[9].
Hoàng
Đế hỏi: "Làm thế nào có thể biết người
nào chịu đựng được sự tấn công
của độc dược ?”[10].
Thiếu
Du đáp: “Khi nào Vị dầy, làn da đen, xương
to, thân h́nh mập béo, những người này có thể
chịu đựng được sự tấn công
của các dược vật có độc tính[11]. Do đó,
ta cũng biết được rằng những người
thân h́nh gầy ốm, Vị mỏng, họ đều không
thể chịu đựng được sự tấn công
của các dược vật có độc tính”[12].
論痛篇第五十三
黃帝問於少俞曰:筋骨之強弱、肌肉之堅脆、皮膚之厚薄、腠理之疏密各不同,其於鍼石火焫之痛何如?腸胃之厚薄堅脆亦不等,其於毒藥何如?願盡聞之!少俞曰:人之骨強筋弱肉緩皮膚厚者,耐痛,其於鍼石之痛火焫亦然。黃帝曰:其耐火焫者,何以知之?少俞答曰:加以黑色而美骨者耐火焫。黃帝曰:其不耐鍼石之痛者,何以知之?少俞曰:堅肉薄皮者,不耐鍼石之痛,於火焫亦然。
黃帝曰:人之病或同時而傷,或易已,或難已,其故何如?少俞曰:同時而傷,其身多熱者易已,多寒者難已。
黃帝曰:人之勝毒,何以知之?少俞曰:胃厚、色黑、大骨及肥者,皆勝毒。故其瘦而薄胃者,皆不勝毒也。