Nhĩ châm điều trị hen phế quản
Một trong những phương pháp điều trị hen phế
quản của y học cổ truyền phương Đông là nhĩ châm. Phương pháp này có thể áp dụng
trong điều trị hen phế quản đem lại hiệu quả tốt, có tác dụng cắt cơn hen phế
quản, nâng cao sức đề kháng của cơ thể, dễ làm, dễ thực hiện ngay ở tuyến cơ sở
như tại các trạm y tế xă, phường.
Xin giới thiệu để bạn đọc tham khảo, và áp dụng:
Phương huyệt: ta có thể chọn một số huyệt chính như sau: Phổi, thượng thận, b́nh
suyễn, thần môn, giao cảm B, hen. Ngoài ra chọn thêm một số huyệt như: phế quản,
nội tiết, tam tiêu, thận, đại trường...
Vị trí và tác dụng của huyệt và giải thích phương huyệt: huyệt thần môn: nằm ở
phần đỉnh của hố tam giác được tạo thành bởi cả hai nhánh đối vành tai. Theo
kinh nghiệm của các y gia, huyệt này có tác dụng chống rối loạn thần kinh thực
vật, an tĩnh thần kinh, chống viêm, giảm đau rất tốt. Cũng như huyệt thần môn,
huyệt giao cảm nằm ở tận cùng nhánh dưới đối vành, bị che khuất bởi vành tai,
khi lấy huyệt này phải vạch vành tai ra mới thấy được.
Trong thực hành có thể chọn huyệt giao cảm B là huyệt có tác dụng tương tự như
huyệt giao cảm nhưng nằm trên vành tai, tiếp giáp với da đầu, là huyệt có tác
dụng kích thích hệ thống giao cảm, điều ḥa thần kinh thực vật, chữa hen, ho...
Huyệt hen nằm ở giữa hố tam giác, có tác dụng cắt cơn hen. Huyệt b́nh suyễn nằm
ở đỉnh đối b́nh tai, cũng có tác dụng cắt cơn hen nên được gọi là b́nh suyễn,
huyệt này c̣n có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khu phong. Huyệt thượng thận
nằm ở b́nh tai, chính giữa 1/2 dưới gờ b́nh tai, có tác dụng chống viêm, chống
co thắt, giảm đau, chống dị ứng. Vùng phổi và khí quản đều nằm ở hơm tai, ngay
trước lỗ tai, có tác dụng trực tiếp điều ḥa chức năng của phổi và phế quản.
Huyệt thận nằm ở xoắn tai trên, dưới nhánh dưới đối vành tai. Có tác dụng nâng
cao thận khí, làm tăng tác dụng b́nh suyễn. Huyệt đại tràng nằm sát gốc vành
tai, trong xoắn tai trên, có tác dụng hỗ trợ nâng cao hiệu quả điều trị theo
quan niệm phế có quan hệ biểu lư với đại tràng. Vùng nội tiết và tam tiêu đều
nằm ở khuyết gian b́nh, cũng có tác dụng điều chỉnh về nội tiết, làm tăng cường
hiệu quả điều trị.
Cách ḍ huyệt và xác định huyệt: ở các cơ sở chuyên khoa th́ dùng các máy ḍ
huyệt như máy Tesla - 3 của Tiệp Khắc sản xuất. ở Việt Nam có máy Therapul cũng
có thể dùng đầu ḍ để ḍ huyệt được. Nếu không có máy ḍ th́ bạn có thể dùng
ngay đầu một ống thuốc tiêm, chọn loại ống hai đầu như ống Novocain ta đang dùng
hiện nay. Nên chọn loại đầu ống có h́nh tṛn đều để dễ t́m huyệt. Khi t́m huyệt
cần căn cứ vào sơ đồ huyệt vị trên loa tai rồi dùng đầu ống thuốc ấn nhẹ nhàng
và từ từ trên vành tai. Khi bệnh nhân có cảm giác khác thường so với các điểm
khác trên tai như đau, căng tức, nóng tai... th́ đó là huyệt. Chú ư khi t́m
huyệt cần làm nhẹ nhàng, từ từ. Nếu không th́ khó xác định được huyệt. Do huyệt
có diện tích rất nhỏ nên việc ḍ t́m cần hết sức thận trọng. Nếu không t́m thấy
huyệt th́ có thể châm theo vùng quy ước cũng được nhưng hiệu quả điều trị sẽ
không cao bằng xác định được đúng huyệt.
Thủ pháp châm cứu như thế nào để đạt được hiệu quả? Bạn chọn kim châm cứu loại
nhỏ, dài khoảng 2cm để nhĩ châm. Sau khi xác định được huyệt vị, dùng bông cồn
sát trùng rồi dùng kim hào châm, châm thẳng góc với huyệt vị, vê kim kích thích
cho tai có cảm giác nóng ran là tốt. Đây chính là hiện tượng đắc khí trong nhĩ
châm. Một điểm chú ư là không nên châm quá sâu, trong nhĩ châm cần tránh châm
sâu có thể châm vào sụn vành tai. Song khi châm thẳng vào huyệt có thể xoay mũi
kim nằm ngang, luồn dưới da khoảng 1-2 mm là được.
Thời gian lưu kim khoảng 20-30 phút mỗi ngày. Trong thời gian lưu kim tiếp tục
kích thích vào huyệt bằng cách vê kim. Ngày châm 1 lần, đợt điều trị có thể kéo
dài 10-15 ngày. Khi bệnh đă ổn định có thể châm cách nhật. Mỗi lần châm chọn 3-5
huyệt để châm, chỉ cần châm ở một bên tai.
Khi kích thích bằng châm cứu, nên dùng kim nhĩ hoàn gài các huyệt nói trên.
Thời gian lưu kim nhĩ hoàn vào mùa rét có thể 5-7 ngày mới phải thay kim, mùa hè
thời gian lưu kim 3-5 ngày. Gài kim nhĩ hoàn có mục đích là để tiếp tục kích
thích vào các huyệt trên, điều ḥa chức năng của các tạng phủ.
BS. Quách Tuấn Vinh