CÁT CÁNH

( PLATYCODON GRANDIFLORUM )

Tên cây : Cát cánh, kết cánh.
Mô tả : Cây cỏ, sống nhiều năm, cao 50 - 90cm. Rễ phình thành củ nạc. Lá mọc đối hay vòng 3, lá gần cụm hoa mọc so le; mép khía răng. Hoa màu lam tím hay trắng, mọc riêng lẻ hoặc thành bông thưa ở đầu cành. Quả nang hình trứng, nhiều hạt nhỏ, màu nâu đen.
Phân bố : Cây nhập nội, trồng cả ở miền núi và đồng bằng.
Bộ phận dùng : Rễ. Thu hoạch vào mùa thu đông hay mùa xuân, cạo vỏ ngoài, rửa sạch, để ráo nước, phơi khô hay ủ qua một đêm, hôm sau, thái mỏng, phơi khô.
Thành phần hóa học : Rễ chứa saponin triterpenoid nhóm olean : Kikyosaponin thủy phân cho kikyosapogenin và galactosa, acid platycogenic, platycodigenin, acid polygalasic, phytosterol, inulin.
Công dụng : Chữa ho, tiêu đờm, đặc biệt ho có đờm hôi tanh, viêm họng, khản tiếng, tức ngực, suyễn, ho ra máu, kiết lỵ. Ngày 4 - 8g dạng thuốc sắc, cao lỏng hoặc sirô, dùng riêng hoặc phối hợp với cam thảo. Hỗn hợp với hồi hương tán bột chữa cam răng, hôi miệng.