CHÓ ĐẺ

( PHYLLANTHUS    URINARIA )

Tên cây : Chó đẻ, chó đẻ răng cưa, cam kiềm, diệp hạ châu, rút đất, khao ham (Tày).
Mô tả : Cỏ sống hàng năm hoặc sống dai, cao 20 - 30cm. Thân nhẵn, thường màu đỏ. Lá mọc so le, cuống rất ngắn, xếp hai dãy sít nhau như một lá kép lông chim. Hoa mọc ở kẽ lá, đơn tính cùng gốc. Hoa đực ở đầu cành, hoa cái ở cuối cành. Quả nang không cuống, hình cầu hơi dẹt, có gai.
Phân bố : Cây mọc hoang ở khắp nơi.
Bộ phận dùng : Toàn cây. Thu hái quanh năm, tốt nhất vào mùa hạ. Thường dùng tươi. Có thể dùng cây phơi hoặc sấy khô.
Thành phần hóa học : Toàn cây chứa chất đắng, alcaloid.
Công dụng : Chữa viêm họng, ung nhọt, đinh râu, lở ngứa, chàm má, tưa lưỡi, đau khớp, rắn rết cắn, ứ huyết sau khi đẻ, sốt, đau mắt, bệnh gan. Ngày 8 - 16g cây khô sắc uống, hoặc 20 - 40g cây tươi giã nát với muối, vắt lấy nước uống, bã đắp. Cũng dùng loài P. nirurii.