PHAN
TẢ DIỆP
(
CASSIA ANGUSTIFOLIA )
Mô
tả cây : Phan tả diệp cassia
angustifolia là một cây nhỏ cao chừng 1m. lá kép lông chim chẵn,
thường gồm 5-8 đôi, cuống ngắn, phiến lá chét về phía cuống
hơi không đối xứng. Hoa mọc thành chùm ở kẻ lá, gồm 6-14
hoa, cánh hoa màu vàng,10 nhị, 3 nhị ở phía trên nhỏ và bất
thụ, 4 nhị ở giữa cùng lớn, 3 nhị ở dưới cong queo. Quả
đậu hình túi, dài 4-6cm, rộng 1-17cm, khi còn non có lông trắng
mịn, về sau rụng đi, trong quả có 4-7 hạt.
Thành
phần hoá học : hoạt chất của
phan tả diệp là antraglucozit với tỷ lệ từ 1-1,5% antraglucozit
toàn bộ, biểu thị bằng emodin trong đó có trên 90% ở dạng
kết hợp. Thành phần chủ yếu các antraglucozit đó là :
xenozit A và xenozit B tức là chất dihydro direin anthron glucozit.
Ngoài ra một chất thứ 3 đã được xác định là aloe.emođin
tự do và rein.
Tính
vị, tác dụng : Theo tài liệu cổ
phan tả diệp vị ngọt, đắng, tính hàn, vào kinh đại trường.
Có tác dụng tiêu tích trệ, thông đại tiện.
Công
dụng : Dùng chữa ăn uống không
tiêu, bụng ngực đầy trướng, táo bón. Thể hư và phụ nữ
có thai không dùng được. Hiện dùng làm thuốc giúp sự tiêu
hoá. Ngày dùng 1-2g, nhuận tràng 3-4g, tẩy mạnh với liều 5-7g
dưới dạng thuốc sắc hay thuốc pha.