THỊ ÐẾ

( DIOSPYROS  KALI )

Mô tả cây : Thị đế là một cây nhỏ cao chừng 5-6m, có thể tới 10m nhiều cành. Lá mọc so le, có cuống ngắn, dài không quá 1cm. Phiến lá thuôn hình trứng, dài 7-14cm, rộng 4-8cm, mép nguyên hay hơi lượn sóng, tháng 6 ra hoa màu vàng trắng nhạt. Cây đực, cây cái riêng biệt hoặc có khi ra hoa đực, hoa cái có trên cùng một cây. Hoa đực mọc thành 2-3 cái một thành hình tán, hoa cái mọc đơn độc. Tháng 9-10 ra quả khi chính có màu vàng hay đỏ thẩm.

Thành phần hoá học : Trong thị đế có các chất tanin đặc biệt bao gồm axit tritecpenic, axit ursolic, oleanolic và axit betunilic. Trong quả xanh có chất tanin làm cho quả có vị chát, khi chính vị chát hầu như mất đi. Khi đó lượng đường có chừng 13-19% dưới dạng glucoza, sacoroza và fructoza, 1,15% -1,60% chất protein.

Tính vị, tác dụng : Theo tài liệu cổ, thị đế vị đắng, tính ôn, vào kinh vị, có tác dụng ôn trung hạ khí, dùng chữa ách nghịch, y khí ( ợ, nấc )

Công dụng, liều dùng : Thị đế là một vị thuốc dùng trong phạm vi kinh nghiệm của nhân dân đẻ chữa ho, nất, đi đái đêm. Ngày dùng 6-12g dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột