THƯƠNG NHỈ TỬ

( XANTHIUM   STRUMARIUM )

Tên cây : Ké đầu ngựa, thương nhĩ, phắt ma, mác nhàng (Tày).
Mô tả : Cây cỏ, sống hàng năm, cao 40 - 70cm. Thân màu lơc, có khía, đôi khi có những chấm màu nâu tím. Lá mọc so le, chia thùy không đỊu, mép khía răng, có lông ngắn và cứng. Cơm hoa hình đầu mọc tơ tập ở kẽ lá. Quả hình trứng, có móc.
Phân bố : Cây mọc hoang khắp nơi, ở ven đường, bãi trống, ruộng hoang.
Bộ phận dùng : Quả. Thu hái khi quả chưa ngã màu vàng. Phơi hoỈc sấy khô.
Thành phần hóa học : Quả chứa alcaloid, sesquiterpen, lacton (xanthinin, xanthimin, xanthatin), dầu béo. Lá chứa iod : 200 microgram trong 1g lá. Trong quả là 220 - 230 microgram/1g quả.
Công dung : Chống dị ứng, chống viêm. Chữa mơn nhọt, lở loét, mày đay, tràng nhạc, bưíu cỉ, đau khíp, thấp khíp, tay chân đau co rĩt, đau đầu, viêm mịi chảy nưíc hôi, đau họng, lỵ. Ngày 6 - 12g thuốc sắc, cao hoỈc viên. Nưíc sắc quả ngậm chữa đau răng, bôi chữa nấm tóc, hắc lào.