MẠCH TRƯỜNG   

Mạch l Trường  th́ khí vượng.Mạch Trường mà ḥa hoăn, phù hợp với khí sinh trưởng của mùa xuân, v́ vậy là tượng mạch của người khỏe mạnh.

 H̀NH TƯỢNG

Tượng mạch của mạch Trường giống như cành cây dài, không lớn không nhỏ, mạch khí thẳng lên thẳng xuống, đầu đuôi tương ứng. đi lại vượt quá bộ vị.

H̀NH VẼ BIỂU DIỄN MẠCH TRƯỜNG

- Sách ‘Mạch Chẩn’ biểu diễn h́nh vẽ mạch Trường như sau:

 CHỦ BỆNH

Mạch của Can đến th́ Trường mà bật sang bên trái, bên phải, là có khí tích ở vị quản và 2 bên sườn, gọi là chứng Can Tư.

Mạch Tâm bật lên tay thấy cứng mà Trường th́ lưỡi sẽ cong lên không nói được.

Mạch Phế bật lên tay thấy cứng mà Trường th́ sẽ  khạc ra máu. 

Mạch Can bật lên tay thấy cứng mà Trường, sắc mặt không tái xanh, sẽ đau như bị ngă v́ có huyết tích ở 2 bên sườn, làm cho suyễn nghịch. 

Mạch của Vị bật lên tay, cứng mà Trường, sắc mật đỏ, 2 đùi sẽ đau như gẫy. 

Mạch của Tỳ bật lên tay cứng mà Trường, sắc mặt đỏ, sắc mặt vàng sẽ bị chứng thiếu (hụt) hơi.  Mạch của Thận bật lên tay cứng mà Trường, sắc mặt vàng đỏ, lưng sẽ bị đau như gẫy.

Mạch ở thốn khẩu đụng vào ngón tay mà Trường là cẳng chân bị đau.

Mạch ở 2 bộ Xích và Thốn đều Trường là Dương minh bị bệnh.

Mạch Trường chủ các bệnh về hữu dư.

Mạch Trường chủ về nhiệt cao (kháng), tam tiêu phiền  nhiệt, dương độc uất kết bên trong, nhiệt kết ở Dương minh, động kinh, sán khí.

 

Tả Thốn TRƯỜNG     Tâm vượng.

Hữu Thốn TRƯỜNG    Ngực đầy, khí nghịch.

Tả Quan TRƯỜNG    Can khí thực.

Hữu Quan TRƯỜNG   Tỳ khí thực.

Tả Xích TRƯỜNG      Tướng hỏa bốc lên.

Hữu Xích TRƯỜNG     Bôn đồn, sán khí.

 

KIÊM MẠCH

Mạch Trường mà Huyền là bệnh ở Can.

Mạch Phù, Hồng, Đại, Trường là chứng chóng mặt do phong (phong huyễn), điên tật.

Can bệnh th́ sắc mặt xanh, tay chân co quắp, 2 bên sườn đầy tức hoặc thường bị chóng mặt, (nếu thấy) Mạch Huyền Trường là dễ chữa.

Mạch Trường, nếu Kiêm Đại mà Sác là dương thịnh, nhiệt ở trong.

- Sách ‘Mạch Học Giảng Nghĩa’ ghi:

· Mạch Phù Trường là ngoại cảm hoặc âm khí không đủ.

· Trường Hồng là tráng nhiệt, điên cuồng.

· Trường Cấp là bụng đau.

· Trường, Trầm, Tế là chứng tích.

· Trường Hoạt là đờm nhiệt.

· Trường Huyền là bệnh ở Can.

· Trường mà Vi Sáp là bệnh sắp khỏi.